Po lekturze tego artykułu zapanujesz nad swoim życiem. Opiszę Ci konkretną metodologię wyznaczania celów która Ci w tym pomoże. Od dzisiaj będziesz kowalem swojego losu i nie pozwolisz, aby inni kierowali Twoim życiem za Ciebie.
Spis treści „Działaj Racjonalnie”
Jest to projekt z zakresu rozwoju osobistego kładący solidny fundament pod codzienne działanie. Jest on niezbędny dla każdego, kto chce rozpocząć swoją drogę do finansowej wolności.
- Jak żyć? Wprowadzenie do zarządzania czasem
- Obszary życia, czyli czym żyjemy na co dzień
- Cel… Plan! Mądre wyznaczanie celów
- Nawyki ZTD – system zarządzania czasem część 1
- Gromadzenie i przetwarzanie informacji – system zarządzania czasem część 2
- Planuj i działaj racjonalnie! System zarządzania czasem część 3
- Zen To Done – ostatnie cegiełki. System zarządzania czasem część 4
- Działaj racjonalnie w pigułce – podsumowanie projektu i darmowy ebook
Wyznaczanie celów jest czynnością niezbędną w procesie efektywnego i racjonalnego działania. Działanie w zgodzie z wyznaczonymi celami, z tzw. „wizją końca” sprawi, że będziesz poświęcał czas na to co jest dla Ciebie faktycznie najważniejsze. Możesz to zrobić naprawdę niewielkim nakładem sił. Raz wyznaczone cele wymagają jedynie okresowej aktualizacji. Poświęcenie jednego wieczoru na refleksję nad własnym życiem da Ci poczucie kontroli oraz energetycznego kopa do dalszego działania. Jak się do tego przygotować?
Hierarchia celów
W poprzednim wpisie z cyklu przedstawiłem Ci koncepcję obszarów życia, będących ramami dla wyznaczania celów. Te ramy będziemy coraz bardziej zawężać. Biorąc pod uwagę horyzont i czas realizacji wyróżniłem cztery rodzaje celów:
- Cele życiowe,
- Cele strategiczne,
- Cele taktyczne,
- Cele operacyjne.
Cele życiowe są ostatecznym stanem ściśle związanym z Twoimi wartościami. Każdy wyznaje jakieś wartości wyniesione z domu rodzinnego, ukształtowane przez środowisko w którym przebywa i przez osoby które spotkał na swojej drodze. Cele życiowe odpowiadają na pytanie: „po co żyję?”. Są odzwierciedleniem tego, jak naprawdę chciałbyś żeby wyglądało Twoje życie gdyby nie było żadnych ograniczeń. Dają Ci obraz tego co tak naprawdę w życiu się liczy. I jeżeli kiedykolwiek będziesz miał wątpliwość czy to co robisz jest słuszne, po spojrzeniu na listę celów życiowych znajdziesz jednoznaczną odpowiedź. Cele życiowe często trącą ideą lub patetyzmem – nie szkodzi, tak ma być. Patrząc na listę celów życiowych masz być dumny z tego jakim człowiekiem chcesz zostać.
Cele strategiczne o horyzoncie kilkuletnim zbliżają Cię do realizacji celów życiowych. Wyznaczone cele strategiczne realizowane są w okresie 1-5 lat. Wyznaczone raz w roku lub w ważnych momentach życia stają się impulsem do działania zgodnego z naszymi wartościami. Osiągając je czujesz ogromną satysfakcję. Ich realizacja związana jest z kilkumiesięcznym lub nawet kilkuletnim, zaplanowanym, zorganizowanym działaniem. Osiągając je wiesz, że podążasz w dobrym kierunku, widząc ich pozytywne efekty w swoim życiu.
Cele taktyczne są łącznikiem pomiędzy osiąganiem celów strategicznych a Twoimi codziennymi zadaniami. Rozbijają większe cele strategiczne na kilka pośrednich podzadań, realizowanych w ciągu kwartału. Wyznaczając kwartalne cele taktyczne prowadzące do realizacji celów strategicznych możesz śledzić postępy swoich działań. Codzienne działanie zbliża Cię do większych osiągnięć i rezultatów.
Cele operacyjne to Twoje najbliższe zadania. Są to pojedyncze rzeczy do zrobienia w nadchodzących dniach. Tworzą Twoje codzienne zadania, których wykonanie zbliża Cię do realizacji celów taktycznych. Wyznaczane cotygodniowo, codziennie lub jeśli zajdzie taka potrzeba na bieżąco, tworzą Twój dzienny rytm pracy.
Bądź mądry (lub mądrzejszy)
Dobrze wyznaczone cele mają ściśle określone cechy. Obrazuje je metodologia SMART lub jej rozwinięta wersja SMARTER. Poszczególne litery składają się na anglojęzyczne nazwy cech poprawnie wyznaczonych celów. Ich tłumaczeń jest tyle ile dostępnych opracowań – cała masa. Przedstawiam moim zdaniem najlepsze, z którego sam korzystam na co dzień. Wyznaczony cel powinien być:
S (ang. Specific) – skonkretyzowany, konkretny – patrząc na cel musisz wiedzieć co i w jaki sposób chcesz osiągnąć. Musi być prosty i zrozumiały, dający jednoznaczne wskazówki odnośnie jego realizacji.
M (ang. Measurable) – mierzalny – dobrze wyznaczony cel można zmierzyć i ocenić. Na jego podstawie możesz stworzyć obiektywny wskaźnik stopnia postępu realizacji celu. Często sprowadza się do sprecyzowania celu za pomocą liczb.
A (ang. Achievable) – osiągalny – powinien być wykonalny za pomocą dostępnych możliwości i środków. Dla mnie jest to najważniejsza cecha dobrze wyznaczonego celu. Nic tak nie demotywuje jak cel z którego realizacji trzeba się wycofać, gdyż na chwilę obecną jest zbyt ambitny lub zbyt skomplikowany. Nieosiągalny cel to cel źle wyznaczony!
R (ang. Relevant) – realnie wpływający na życie – jego realizacja powinna nieść dla Ciebie określone korzyści. Niedopuszczalne jest wyznaczenie celu, który ma dać Ci poczucie tego że robisz ‘cokolwiek’. To co robisz ma mieć znaczący (i mierzalny!) wpływ na Twoje życie.
T (ang. Timely definied) – terminowy, określony w czasie – odpowiada na pytanie „do kiedy?”. Nic dodać nic ująć. Wyznaczenie konkretnej daty jest Twoim sprzymierzeńcem, pozwalającym Ci śledzić stopień wykonania celu.
E (ang. Exciting) – ekscytujący – przeglądając swoją listę celów, powinieneś się zaciekawić, napalić. Przed Tobą wyzwanie, którego realizacja sprawi Ci frajdę. To uczucie gdy przeglądam cele i pomysły związane z Racjonalnie.pl… 🙂
R (ang. Recorded) – zapisany – cel którego nie zapiszesz na 99% ucieknie w natłoku codziennych zadań. Zapisany cel to cel mierzalny, czekający w kolejce do realizacji. Pozwoli Ci działać z wizją końca.
Gdzie spisywać swoje cele? Poznałeś już obszary życia, rodzaje celów oraz cechy dobrze wyznaczonych celów. Czas na praktykę! Opiszę teraz mój sposób wyznaczania celów.
Wyznaczanie celów życiowych
Pewnego ciepłego, nieco nudnawego wieczoru, mieszkając jeszcze na trzecim piętrze domu studenckiego położyłem na biurku czystą kartkę A4. Naskrobałem pierwsze dwa słowa: „CELE ŻYCIOWE”. Wypisałem na niej poszczególne obszary – trzy kolumny, dwa wiersze, osiem obszarów i opisałem idealne życie. Przechodząc od obszaru do obszaru wypisałem, co tak naprawdę oznacza dla mnie osiągnięcie sukcesu w każdym z nich. Wkrótce miałem przed sobą listę moich wartości, moich ostatecznych celów. Oto one:
Ambitnie co? Teraz Twoja kolej. Nie oszukujmy się – wyznaczenie celów życiowych nie jest czynnością, która zajmie Ci pięć minut i mi tyle też nie zajęła. Zrób sobie wieczór (lub poranek) refleksji. Będzie to fundament, na którym oprzesz swoje przyszłe działania. Nie ma potrzeby, żeby w tym miejscu korzystać z metodologii SMART. Ważne żebyś z wyznaczonych celów życiowych był dumny, chciał się nimi pochwalić tak jak ja. Choćby „spadł deszcz, wezbrały potoki, zerwały się wichry” – masz swój solidny fundament, konstytucję działania na którą będziesz się powoływał w przyszłości.
Wyznaczanie celów strategicznych
Ponawiamy ćwiczenie z czystą kartką A4, tym razem jednak będziemy pisać więcej i dokładniej. Planujemy swoje życie na najbliższe 1-5 lat w każdym z ośmiu obszarów. Tak kreujemy własną przyszłość. Zadajemy sobie pytanie co nas najbardziej przybliży do realizacji naszych celów życiowych. Wszystko inne odchodzi na bok. Pamiętamy że te cele już muszą być SMART: konkretne, mierzalne, osiągalne, ważne i określone czasowo. Spisz te rzeczy które zawsze chciałeś zrobić, ale wydawały Ci się zbyt ciężkie lub zbyt czasochłonne. Szczególnie ważne jest wyznaczenie przybliżonej daty realizacji – chociażby roku. Dasz radę!
Wyznaczanie celów taktycznych
Czas na rozbicie celów strategicznych na mniejsze podzadania. Tu już musi być sam konkret. W codziennym działaniu cele taktyczne widać na horyzoncie. Musisz je zrealizować w ciągu najbliższych 3 miesięcy. Mi osobiście cele taktyczne dostarczają niesamowitej motywacji. Widzę jak to co robię codziennie poprzez realizację celów taktycznych jest kolejnym krokiem ku realizacji celów strategicznych. Wspaniałe uczucie. Wychodząc od celów strategicznych wypisz podzadania które zrealizujesz podczas nadchodzącego kwartału. Zwróć szczególną uwagę na to, żeby wyznaczony cel był możliwy do osiągnięcia – 3 miesiące to nie tak długo jak może się wydawać 🙂
Osobiste centrum dowodzenia
Zastanawiasz się, czy warto to wszystko spisywać na kartce, skoro i tak Twoje plany mogą ulec zmianie. Jasne że mogą. Aby dać sobie czas i możliwość modyfikacji planów, skorzystamy z wyśmienitego narzędzia online, które służy mi do zapisywania celów w jednym miejscu. Przedstawiam Ci… Trello!
Narzędzie to odkryłem dzięki mojej żonie, która pierwszy raz trafiła na ciekawą aplikację przede mną 🙂 . Trello jest aplikacją online do zarządzania projektami. Nie uważam, że jest Ci potrzebne dodatkowe narzędzie – papier i długopis są zazwyczaj najlepszym rozwiązaniem i często nie ma sensu bawić się w dodatkowe programy. Ręczne zapisanie celów sprawia, że stają się one namacalne (bardziej niż zapis emerytury z ZUS). Trello przypadło mi do gustu. Uważam że warto z niego korzystać, tym bardziej że jest darmowy i dostępny na wielu platformach (także na androida). Niestety minusem może być brak języka polskiego. Jednak obsługa programu jest bardzo intuicyjna i jeśli jesteś w miarę ogarnięty nie powinieneś mieć z nią większych kłopotów.
Aplikacja pozwala w niezwykle schludny i czytelny sposób przechowywać notatki. Dzięki temu idealnie nadaje się na stworzenie „centrum dowodzenia” własnym życiem. Nie chcę wgłębiać się w dokładny sposób obsługi narzędzia oraz jego zaawansowanych funkcji. Jeśli chciałbyś żeby powstał na ten temat osobny artykuł, to daj znać w komentarzu pod artykułem. W cyklu „Działaj Racjonalnie” skupię się tylko na tym, w jaki sposób możesz wykorzystać to narzędzie do sprawniejszego wyznaczania i przeglądania celów. Oto screenshot mojej tablicy o nazwie „Organizacja życia”:
Trello pozwala na tworzenie boksów z modyfikowalnymi elementami. Jak widzisz na rysunku powyżej, stworzyłem osobne boksy dla celów życiowych, strategicznych i taktycznych (osobne boksy dla kwartalnych celów taktycznych). Kolorowe etykiety pozwalają na dodatkową kategoryzację, np. oznaczenie obszaru życia którego dotyczy dany cel. Stworzyłem także ramki ze sprawami bieżącymi, zapisem metodologii (oznaczenia liter SMARTER, rozpisanie obszarów życia, horyzonty czasowe poszczególnych rodzajów celów) oraz podsumowaniami celów (przegląd celów będzie szerzej opisany w piątym artykule kursu).
Dzięki wykorzystaniu Trello mam wszystkie cele pod ręką, dostępne zarówno w telefonie jak i na komputerze. Boksy oraz ich elementy można wygodnie przenosić i modyfikować, opatrywać dodatkowymi notatkami oraz listami zadań. Do wyznaczania celów nadaje się idealnie.
Wyznaczanie celów operacyjnych i przegląd celów
… już nie w tym artykule. Są to elementy zorganizowanego systemu działania, na którego przedstawienie poświęcę kolejne artykuły cyklu. Jeśli chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach pojawiających się na blogu, zachęcam Cię do zapisania się na Racjonalny Newsletter.
Wiem, że wyznaczanie celów nie jest łatwe. Gorąco Cię jednak do tego namawiam. Poznanie obszarów swojego życia i deklaracja celów życiowych pozwolą Ci w codziennym życiu kierować się Twoimi wartościami. Poprzez wyznaczanie celów strategicznych będziesz sięgał po większe sukcesy osobiste, których osiągnięcie wymaga wiele wysiłku. Działając codziennie będziesz miał na horyzoncie cele taktyczne, zbliżające Cię każdego dnia do realizacji celów strategicznych. Jeśli masz jakieś trudności w wyznaczeniu celów lub coś jest dla Ciebie niezrozumiałe to pytaj śmiało w komentarzu. Powodzenia!
